ΓΙΑΤΙ Ο ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΣ ΜΑΣ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΧΘΟΥΜΕ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ;

Όπως όλοι γνωρίζουμε η σωματική και ηλικιακή ανάπτυξη δεν συμβαδίζει με την Ψυχολογική.. Για να συντελεστεί το Ψυχοπνευματικό Μεγάλωμα πρέπει να συντρέχουν ορισμένες Συνθήκες…  Κι αυτό πρέπει κατά τη γνώμη μου να αποτελεί ένα συνεχές ερώτημα στην Συνείδηση των Γονέων.. (Ναι μεγαλώνω το παιδί μου .. Το μεγαλώνω όμως και ψυχολογικά;.. Και πως θα επιτευχθεί κάτι τέτοιο;)

Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια λοιπόν στην ψυχοπνευματική ανάπτυξη είναι ο Ναρκισσισμός..Να ξεκαθαρίσουμε εδώ ότι δεν μιλάμε για τον υγιή Ναρκισσισμό.. Και τι είναι υγιής Ναρκισσισμός θα μου πείτε.. Ο όρος αυτός αποδίδεται στον Αυστροαμερικανό ψυχολόγο Paul Federn που τον πρωτοανέφερε το 1929 για να περιγράψει την αγάπη για τον εαυτό μας και την ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε ρεαλιστικά τι μπορούμε να επιτύχουμε Συνδέεται με την υγιή αυτοεκτίμηση και την υγιή φιλοδοξία.

« Είναι η δύναμη που παράγει την απαραίτητη ενέργεια για τη δημιουργία ενός υγιούς δομημένου Εγώ. Είναι μια εκφορά αυτο-αγάπης για το άτομο, και αποτελεί συνέχεια της αγάπης που εισέπραξε όταν ήταν παιδί. Εμπεριέχει ένα σταθερό, ρεαλιστικό αυτοενδιαφέρον με υγιείς στόχους και αρχές και ικανότητα να δημιουργηθούν, να εξελιχθούν και να διατηρηθούν υγιείς, αποτελεσματικές και αμοιβαία ικανοποιητικές σχέσεις με τους άλλους.» Βασω Μακαρώνη

Το άτομο αισθάνεται ότι αξίζει για αυτό που είναι – άνευ όρων – και άρα θέλει να κάνει το καλύτερο για τον Εαυτό του και τους άλλους. Θα προσπαθήσει για την αυτοφροντίδα  του αλλά θα  μάθει να φροντίζει και τους άλλους.   .

Ο υγιής Ναρκισσισμός  εξαρτάται από το αν το άτομο στην αρχή της ζωής του ιδιαίτερα από τον έκτο μήνα όπως αναφέρει ο LACAN μπορέσει να διανύσει επιτυχώς τη φάση του Πρωτογενούς Ναρκισσισμού.

Η φάση αυτή αφορά τη αυτοεξέρευνηση, την ανακάλυψη της αυτοεικόνας μας ,τη Συνειδητοποίηση ότι είμαστε ένα ξεχωριστό άτομο από τη μητέρα, ότι είμαστε ένα ενιαίο  σώμα και όχι κατακερματισμένοι.  Αποτελεί έναν προστατευτικό παράγοντα απέναντι στο άγχος αφανισμού που βιώνουμε κάθε φορά που η μητέρα δεν είναι άμεσα παρούσα για να ικανοποιήσει τις ανάγκες μας.

Βιώνουμε τότε ένα είδος «έρωτα» με τον εαυτό, ο οποίος φαίνεται να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το βλέμμα των σημαντικών άλλων της ζωής μας απέναντί μας και από την αξιολόγηση που εκείνοι μας δίνουν ήδη από τους πρώτους μήνες της ύπαρξής μας.

Αυτός ο πρωτογενής  λοιπόν ναρκισσισμός αφορά σε μία όχι μόνο φυσιολογική αλλά και απαραίτητη φάση της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης του ανθρώπου, η οποία δίνει τη σκυτάλη στον δευτερογενή ναρκισσισμό..

Όταν όμως  δεν διανύσει ομαλά αυτό το στάδιο τότε μιλάμε για Ναρκισσιστική Διαταραχή της Προσωπικότητας.

Ουσιαστικά είναι ένας ατελής και δυσλειτουργικός μηχανισμός άμυνας τού Εγώ για να επουλώσει πρώιμα τραύματα. Το άτομο κατασκευάζει έναν «τέλειο ψευτοεαυτό» και πιστεύει ότι αν  οι άλλοι τον θαυμάσουν για αυτό, θα έχει καταφέρει να επουλώσει και να λύσει το τραύμα της απόρριψης και της έλλειψης της  άνευ όρων αγάπης και τελικά θα ευτυχήσει.

Φαντασιώνεται ότι διαθέτει φοβερά  χαρίσματα / ιδιότητες  και τα πιστεύει πραγματικά. ! Αυτό τον ανακουφίζει, τον «μουδιάζει», δεν τον αφήνει να δει τον αληθινό του εαυτό και να πραγματοποιήσει τις αναγκαίες αλλαγές/βελτιώσεις που χρειάζονται γιατί δεν έχει ούτε το ψυχικό σθένος ούτε τα εργαλεία για να δουλέψει, όπως είναι η αυτοεκτίμηση, ο αυτοέλεγχος, το εσωτερικό κίνητρο. Κάθεται απλά μπροστά στον δικό του «καθρέφτη» και αυτοθαυμάζεται χωρίς πραγματικά να έχει κατακτήσει όλες εκείνες τις ποιότητες και αρετές.

Ένα από τα πιο απογοητευτικά πράγματα για τις ναρκισσιστικές προσωπικότητες είναι η αντίστασή τους στην ανάπτυξη. Η ναρκισσιστική συμπεριφορά ξεκινά  όπως είδαμε ως αυτοπροστασία από τη ντροπή και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση που προκύπτουν από την ανασφαλή προσκόλληση με τους γονείς.

Τα παιδιά που αναπτύσσουν μια ναρκισσιστική προσωπικότητα θα υιοθετήσουν πρότυπα αμυντικής συμπεριφοράς για να προστατευτούν από αρνητικά σχόλια, τόσο από τους άλλους όσο και από τις δικές τους σκέψεις και συναισθήματα.

Αυτό που πραγματικά επιδιώκουνε είναι  να διατηρούν την αρνητική τους αντίληψη για τον εαυτό τους εκτός συνείδησης  Αυτό όμως τους εμποδίζει να αναπτυχθούν ψυχικά με τους εξής τρόπους:

• Αποφεύγουν να βλέπουν πώς η μεγαλοπρέπειά τους επηρεάζει τους άλλους, αλλά τους εμποδίζει επίσης να αναπτύξουν αυτογνωσία και να μάθουν από τα λάθη τους. Είναι ξένοι με τον εαυτό τους και θέλουν να το διατηρήσουν έτσι.
• Μαζί με την αποφυγή της ενδοσκόπησης, οι ναρκισσιστές κρατούν τα γεγονότα σε απόσταση. Τα υποκαθιστούν με ψέματα και στρεβλώσεις που συνάδουν με τις διογκωμένες ιδέες για τον Εαυτό τους. Με την άρνηση λοιπόν των άβολων αληθειών  έχοντας  αυταπάτες ανωτερότητας  προσπαθούν συνεχώς να ξεφύγουν από την πραγματικότητα, καθιστώντας αδύνατη την αντικειμενικότητα, τη δικαιοσύνη και την υπευθυνότητα. Προσκολλημένοι στη μαγική σκέψη , και το δικαιωματισμό αποτυγχάνουν να ασχοληθούν με τις αλήθειες που μας επιτρέπουν να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους.
• Προβάλλουν τις δικές τους αρνητικές σκέψεις, συναισθήματα και πράξεις στους άλλους. Όπως η αποφυγή της ενδοσκόπησης και η άρνηση της πραγματικότητας, η εξωτερίκευση όσων θέλουν να αποκηρύξουν στους ανθρώπους γύρω τους τους επιτρέπει να απορρίπτουν δυσάρεστα συναισθήματα, όπως επιθετικότητακαι ζήλια , ενώ τους αφήνει ελεύθερους να παρακάμψουν τις συνέπειες, και να αποκηρύξουν την ευθύνη τους.  Η Προβολή τους κάνει απερίσκεπτους, σκληρούς και αδιαπέραστους στη μάθηση που προέρχεται μόνο από την ειλικρινή αυτοαξιολόγηση και την υπευθυνότητα.
• Έχουν μια μεγαλειώδη ιδιαίτερη ή τέλεια αυταπάτη που προορίζεται να τους απομονώσει από κάθε πιθανότητα ελαττώματος ή σφάλματος. Λέγοντας στον εαυτό τους ότι δεν κάνουν ποτέ λάθος, αξίζουν ειδική μεταχείριση και ότι πρέπει να εξαιρεθούν από κανόνες και συνέπειες,
• Το αίσθημα θυματοποίησης είναι μια κοινή νοοτροπία των ναρκισσιστών ανθρώπων, ιδιαίτερα των πιο παθητικο-επιθετικώντύπων. Η υιοθέτηση της θέσης ότι είναι πάντα το αδικημένο μέρος όταν δεν παίρνουν αυτό που θέλουν, είναι ένα κενό που τους επιτρέπει να αποφύγουν τη λογοδοσία. Το να παίζεις το βιολί του θύματος είναι επίσης μια στρατηγική για να τραβήξεις την προσοχή , τη συμπάθεια και τη φροντίδα από τους άλλους .
• Η έλλειψη ενσυναίσθησης των ναρκισσιστών είναι ίσως το μεγαλύτερο έλλειμμά τους και εμπόδιο στην ανάπτυξη. Η μη σύνδεση συναισθηματικά με την εμπειρία ή τις συναισθηματικές καταστάσεις των άλλων πηγάζει από την εσωτερική τους αποξένωση και την έλλειψη συμπόνιας για τον ευάλωτο παιδικό εαυτό τους. Το να στέκονται σε απόσταση από τη δική τους ανθρώπινη φύση έχει σκοπό να τους προστατεύσει από την ευαλωτότητα, αλλά τους κρατά φοβισμένους, άκαμπτους και απομονωμένους.
• Είναι συνήθως συναισθηματικά απορυθμισμένοι, κάποτε δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με τις ανάγκες τους και τραυματίζουν βαθιά τους άλλους, ιδιαίτερα τα μέλη της οικογένειάς τους. Ίσως μείνουν σε όλη τους τη ζωή τα κακομαθημένα παιδιά που ζητούν ειδική μεταχείριση από το Περιβάλλον τους..